Yangın Medine’de mi çıktı?
Mesnevî’nin ilk cildinin sonlarına doğru “Hz. Ömer zamanında şehirde yangın çıkması” (3707-3720. Beyitler) başlıklı bir hikâye yer alır. Hz. Pîr, Mektubât’ında bir cümlede aktardığı olayı burada geniş bir şekilde yorumlayarak anlatır. Her ikisinde de mesaj açıktır: Az sadaka çok bela def eder. Başımıza gelen belalardan sadaka vererek ve iyilik yaparak kurtulabiliriz. Fitne ateşini söndürecek su hayır işleridir.
Hz. Ömer’in hilafeti döneminde çıkan bir yangında yola çıkarak insanlara Allah rızası için yardım etmenin, sadaka vermenin ve cömertliğin faziletlerine vurgu yapılan hikâyeyi kısaca özetleyeyim.
Ey dostlarım ağlaşalım, Oruç ayı gitti yine
Ramazana veda etmeye hazırlandığımız günlerdeyiz. Artık teravihlerde müezzin efendiler ramazana vedayı anlatan ilahiler okuyorlar. Yeri gelmişken bu konuda iki farklı uygulama olduğunu hatırtayım. Camilerde ilk on beş gün merhaba ilahileri okunurken son on beş gün de veda ilahilerine başlanır. Tekkelerde ise kadir gecesine kadar merhaba ilahileri okunurken son üç akşam veda ilahileri okunur.
Veda ilahilerinin en çok bilinenlerinden biri Üftâde Hazretlerinin “Oruç ayı gitti yine” nakaratlı ilahisidir. Aziz Mahmut Hüdâyî hazretlerinin şeyhi olan Üftâde hazretleri mutasavvıf şairlerimizdendir. Sesi çok güzel olan Üftâde hazretleri birkaç akçe karşılığında Bursa Ulucamii’nde ezan okumaya başlar. Bir gece rüyasında, “Mertebenden üftâde (düştün) oldun” diye uyarılınca ertesi günü ezan okumayı bırakır ve bir daha asla maaşlı işe girmez. Bursa’nın meşhur ipekleri ile uğraşmaya başlar, düğmecilik yapar, kitap istinsah eder, ama bir yerde çalışmaz. İmamlık ve müezzinlik görevini ise bir kuruş almadan fahri olarak yürütür.
