Ramazan'da fıkralar da öğreticidir

Ramazan, kişinin Allah ile olduğu kadar beşer ile münasebetlerinin de zirve yaptığı aydır. Bir taraftan ibâdetler ile manevi bir iklime girilirken öte yandan iftarlar, teravihler, sonrasında bazen sahura kadar süren meclisler, muhabbetler kişileri hem Allah'a hem de birbirine yaklaştırır, muhabbetin artmasına vesile olur.

Sohbetlerin vazgeçilmezi, anlatılan Ramazan fıkralarıdır. Fıkralar bile bir nasihat içindir ve dinleyenleri güldürürken düşündürür, unuttuklarını hatırlatır, hoşgörülü olmayı öğretir. Birkaç fıkra ile ne demek istediğimi açıklamaya çalışayım.



Yalansa

Hattat İzzet Efendi ile ilgili bir fıkra ile başlayayım. Bildiğimiz Kazasker Mustafa İzzet Efendi mi yoksa bir başka hattat mı bilmiyorum ama Hattat İzzet Efendi adında bir hattat varmış. Yaptığı işleri abartmayı çok seven hattatımız bir arkadaşına:

- Dün gece uyumadım, bir Kur'ân yazıp bitirdim, demiş. Arkadaşı durur mu? O da hemen sallamaya başlamış.

- Mirim, ben de geçen Ramazan'da bir iftar için Kandilli'ye gidiyordum. Boğaz’da öyle bir fırtına çıktı ki ne sen sor, ne de ben anlatayım. İstesem de anlatamam. Bindiğim kayık, gâh bir dalganın üstünde, gâh sahildeki camilerin minarelerin şerefesinde. Tabii yetişemedik iftara. Dalgalar kayığı şerefeye çıkardığında ezan okundu. Ben de şerefede iftarımı açtım.

İzzet Efendi mübalağanın bu kadarına dayanamayıp bağırmış:

- Yalan söylüyorsun!...

- Yalan söylüyorsam, senin dün gece yazdığın Kur'ân-ı Kerîm çarpsın.



Tiryakinin Hali

Tiryaki olmayan bilmez. Bir tiryakiye, tiryakisi olduğu şeyi içmesine izin verilmesi karşılığında ondan üç ay oruç tutması istenilse kabul edebilir. Eskiden Ramazan'ın geldiği, hilâle bakılarak öğrenilirdi. Hilâl görünmeden kimse oruca başlamazdı. Tiryakinin biri de bunu bildiğinden, oruca başlamamak için ve hilâli görmemek için evin perdelerini sıkı sıkı kapatırmış. Gece dışarı çıktığında kafasını hilâli görüp oruca başlamamak için hiç yukarı kaldırmazmış.

Eh, nereye kadar kaçacaksın be adam! Bir su birikintisinin yanından geçerken hilâlin yansımasını görünce dayanamamış:

- Hey mübarek! İllâ gözüme mi gireceksin? Anladık Ramazan başladı!



Teravihi Unuttu

Ramazan, sadece ibadetine düşkün kişiler için değil kalpazanlar ve üçkağıtçılar için de bir fırsat ayı oluyor. Ramazan'ı fırsat bilen iki kafadar, kadı kisvesine bürünerek köy köy dolaşıp sordukları birkaç basit soruyu bilemeyen köylüleri falakaya yatırıp paralarını alırmış. Meseleden kadı efendi haberdar olmuş ve kafadarları derdest etmiş. Yaptıklarının cezası olarak falakaya yatırılmış ve sabah namazı için iki değnek, öğle namazı için on değnek, ikindi namazı için sekiz değnek, bu akşam namazı için beş değnek, bu yatsı namazı için onüç değnek, toplamda kırk değnek vurdurup salmış.

İki kafadar, köyden uzaklaşınca biri:

- Ayaklarım şişti, şurada oturup azıcık dinlenelim, deyince, öteki;

- Sakın durma! Şimdi dinlenmenin sırası değil. Kadı Efendi, teravihi unuttu. Hatırlamadan uzaklaşalım.

Allah’a olan borcu Allah sorar.

Koca Ragıp Paşa’nın Fitnat Hanım ve Şair Haşmet ile birlikte lâtifeleri meşhurdur. Haşmet Paşa, yanındaki diğer görevlilere benzemez. Lakayt, sözünü esirgemez, hoş sohbet, makamda mevkide gözü olmayan, tertemiz biri.

Ramazan gelince, Paşa, tebdil-i kıyafet, mahalleye çıkar, ihtiyacı olanları tespit edip karşılarmış. Bakkala, manava girip veresiye defterlerindeki borçları ödermiş. Paşa, Haşmet’e her zamanki gibi takılmadan duramamış:

- Yahu Haşmet, sen akıllı adamsı, bilirsin. Sence kabir taşıma ne yazdırayım?

Haşmet’te cevap hazır:

- "Dün altımda olanlar, bugün üstümde", yazdır Paşam!

- Çok iyi bir söz. Söyle bakalım senin de borcun var mı?

- Olmaz mı! Bakkala iki, manava üç altın...

- Yahu Haşmet. Sana kula olan borcunu değil oruç borcunu sordum yahu!...

- Paşam! Siz az önce yaptığınız gibi sadece kula olan borcumu sorarsınız. Allah, orucu sorar, siz merak buyurmayın!



Nasıl Yetişeceksin?

Ramazan gelince konuşulan konulardan biri de terâvihi hızlı kıldıran imamlar idi. Hatta bizim gençliğimizde, Molla Fenârî Cami imamı o kadar hızlı kıldırırdı ki halk arasında lâkabı Molla Ferrari idi. Sadece bizim zamanımızda değil eskiden de namazı hızlı kıldıran imamlar varmış.

Devir, Sultan II. Mahmud Han devri. İleri gelenlerden biri, eş, dost ve arkadaşlarını iftara davet etmiş. Devrin meşhur şairlerinden Keçecizâde İzzet Molla da davetliler arasındaymış.

İftar olmuş, yemekler yenmiş, akşam namazı kılınmış. Yatsı vakti girmiş ve cemaatle namaza durmuşlar. Namazı kıldıran imam efendi, o kadar hızlı kıldırıyormuş ki arkadakiler secdeden başını kaldırmadan ikinci secdeden ayağa kalkarmış. Derken terâvihin son rekatında otururken abdest tazeleyip gelen biri, "şükür cemaate yetiştim", demiş ve safa geçeceği esnada İzzet Molla adama dönüp:

- Be adam! Biz içinde iken yetişemiyoruz, sen dışarıdan gelip nasıl yetişeceksin?

Şurada naklettiğim birkaç fıkrada Ramazan'da hattatların Kur'ân'ı istinsah ettiklerini, şerefelerde kandiller yandığını, hilâlin görülmesiyle oruca başlandığını, Ramazan'da bireylerin inancını istismar edenler olduğunu, yardımlaşmanın had safhaya ulaştığını ve dahi terâvihi her zaman çabucak kılmak isteyenler olduğunu da öğrenmiş olduk.

Ramazan denilince Bektaşi'siz fıkra olur mu? Onu da bir sonraki yazıda anlatalım...



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Hz. Musa yaşadı mı?
Kur'an ve Tevrat'a göre Hz. Musa

Prof. Dr. Hakan Olgun, Mısır efsanelerine göre Hz. Musa ile ilgili anlatılan kıssaların doğruluğunu tartışıyor. Horus başta olmak üzere Mısır mitolojinin temel figürleri üzerinde duruyor.

05:00 Mısır mitolojisi bağlamında Hz. Musa

12:00 Kur'an kıssalarının mahiyeti

42:00 Mısır'ın politik ideolojisi

46:00 Kadim Mısır'ın Ma'at doktrini'nin toplum üzerindeki etkisi

51:00 İbranilerin Mısır'daki tarihsel varlığı

58:00 Kur'an ve Tevrat'ta Hz. Musa

01:25:00 Hz. Musa ve Çoban kıssası

Özer Ravanoğlu'nun Türkistan Hatıraları

Uzun yıllar Kırgızistan ve Kazakistan'da bulunan Özer Ravanoğlu'nun hatıralarını anlattığı programda değinilen konulardan bazıları şunlar:

Orta Asya bozkırında bir ülke: Kırgızistan

10:00 Orta Asya'daki mimari eserlerin yapım süreçleri

20:00 Yiğitbaşı Murat ve Beş Arkadaşının hikayesi

40:00 Ahıska Türklerinin yaşadığı zorluklar

55:00 Kültür ve Sanatta Kırgızistan

01:21:00 Türk dünyasının ünlü yazarı: Cengiz Aytmatov

ismailgulec.net