Cennete gideceği söylenen on hayvan

Kültürümüzde ve edebiyatımızda hayvanların önemli bir ağırlığı vardır. Tarih boyunca tüm milletlerde ve dinlerde hayvanlara dair hikayelerin ve inançların etkisi büyüktür. Birçok milletin kökenini gücüyle ve güzelliğiyle öne çıkan hayvanlara dayandırdığını da biliyoruz. Kuran-ı Kerim’de de hayvanlar birçok bakımdan zikredilir.

Öncelikle beş surenin adı bir hayvandan alınmıştır. Bakara dişi buzağı ve inek, Nahl bal arısı, Neml karınca, Ankebut örümcek ve Fil adını bir hayvandan alan surelerdir. Bu beş isme sığır, koyun gibi sütü ve eti için beslenen hayvanların genel ismi olan En’âm da ilave edilebilir. Bunun yanında köpek balığı anlamına gelen Kureyş de vardır. Ancak adını köpek balığından değil, Peygamber’imizin de mensubu bulunduğu kavimden alır. Dolayısıyla Kuran’da adında hayvan geçen altısı doğrudan biri dolaylı yoldan yedi sure olduğunu söyleyebiliriz.

Kuran’da adı geçen hayvanlar

Bu surelerin yanı sıra Kuran’da hayvan, kuş, balık gibi genel isimlerin yanında birçok hayvanın da adı zikredilir. Zikredilen hayvan isimleri başta deve ve sığır olmak üzere sivrisinek, buzağı, inek, koyun, keçi, at, eşek, katır, aslan, kurt, köpek, fil, maymun, bıldırcın, hüdhüd, karga bıldırcın, ebabil, karınca, kurbağa, kelebek, arı, örümcek, bit-kene, sinek, ağaç kurdu, yunus, yılan, çekirge, domuzdur. Bu hayvanların Kuran’da zikredilmelerinin sebebini ise İslam Ansiklopedisi’nde yer alan Hayvan maddesinde şu şekilde sıralanır:

1. Diğer mahlûklar gibi hayvanların da Allah tarafından yaratıldığını hatırlatmak;

2. Yaratılışlarındaki hikmet üzerinde insanları düşünmeye sevketmek

3. Gıda, binek ve taşıt ihtiyacını karşılamalarının bakımından insanın istifadesine sunulduğuna işaret etmek

4. Bu nimetlere karşılık olarak şükretmenin bir kulluk görevi olduğunu vurgulamak

5. İnsanın hayvanlardan faydalanması konusundaki usulleri hukukî açıdan düzenlemek, yenilmesi helâl ve haram olan hayvanları belirlemek

6. Hayvanları kurban ve zekât konusu yaparak insanın onlar aracılığıyla da Allah’a yaklaşmasını sağlamak

7. Hayvanların haklarına riayet etmeyi öğretmek

8. Câhiliye Araplarının o devirlerdeki hayvan kültlerini ve putlara hayvan sunma âdetlerini ortadan kaldırarak hayvanların sadece Allah adına kurban edilebileceği inancını yerleştirmek ve kurbanlık hayvan türü sayısını en aza indirmek

9. Kulluk vazifelerini unutanların durumlarını açıklamak,

10. Cehennem ehlinin durumunu anlatmak

Kuran, hayvanlardan bahsetmesinin temel sebebinin ibret ve hikmet olduğunu söyler:

Sizin için hayvanlarda da elbette ibretler vardır. (Nahl 66) br>
Gerçekten hayvanlarda da sizin için bir ders (ibret) vardır. (Müminun 21) Allah kullarına “Size hayvanlar, çocuklar (vererek) yardım etti. (Şuara 133)

İlm-i Hayvân

Geleneğimizde ilm-i hayvân diye bir ilim dalı da var. Bugün kısmen zooloji adı verilen bu ilmin gelişmesinde bilim tarihi kitaplarında Müslümanların katkısından bahsedilir.

Bu konuda yazılan kitaplar arasında ikisi öne çıkar. İlki Demirî’nin Hayatü’l-Hayevân’ıdır. İkincisi de meşhur dil âlimi Câhız’ın Kitâbu’l-Hayvân adındaki ansiklopedik eseridir. Bunlara üçüncü olarak Kazvinî’nin Acâibü’l-Hakîkat ve Garâibü’l-Mevcûdât’ı ilave edilebilir. 130 hayvan hakkında her türlü bilginin verildiği bu kitap Türçeye de defalarca tercüme edilmiştir. En meşhur tercümesi ise Gelibolulu Ahmed Bîcân Efendi’ye aittir.

Ahmed Bicân Efendi meşhur Muhammediye’sinde insanlarla birlikte cennete gidecek on hayvanın isimlerini sıralar. Naklediyorum:

1. Salih Peygamber’in devesi. Hz. Salih, devesine binip gökleri seyredecektir.

2. Hz. İbrahim’in buzağısıdır. O da onu alıp cennete girecektir.

3. Hz. İsmail’in yerine kesilen koçtur. Onu da alıp cennete girecektir.

4. Hz. Musa’nın, dile gelip konuşan sığırıdır.

5. Hz. Süleyman’ın konuştuğu karıncadır.

6. Belkıs’ın tahtını getiren Hüdhüd’dür.

7. Hz. Üzeyir’in eşeği,

8. Hz. Yunus’un balığı

9. Ashab-ı Kehf’in köpeğidir.

10. Hz. Muhammed’in devesidir.

Bu 10 hayvan ile ilgili bilgilerin hepsi Kuran’da yer alıyor. Eğer bilmiyorsanız Nedvî’nin Kuran’da Adı Geçen Peygamberlerin Hayatı isimli eserini tavsiye ederim.

Bu hayvanları bilmeden edebiyatımızı tam manasıyla anlamak da mümkün değildir. Sadece bizim değil dünya edebiyatını da özellikle klasikleri anlamak çok zor.

Hayvan haklarını öğretmenin ve öğrenmenin en güzel yolu bu bence.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Evlerimiz ve Sosyal Otizm ile Beyin Çürümesi

İnsan beyni bulunduğu mekandan olumlu veya olumsuz etkilenir mi?
Bir mimari mekan olarak ev veya yuvanın diğer mimari mekanlardan farklı mıdır?
Ev veya konut mimarisinde geçmişten bugüne neler değişti?
Bir mimari yapı, içinde yaşayanlara aidiyet ve güven hissi verebilir mi?
Bir konut nöromimari açından en çok kimi etkiler? Çocukları mı ebeveyni mi?
Sosyal otizm ve otistik mekan. Bir konut nasıl otistik olabilir?
E sendromu ile mekan arasında bir ikişki var mı?
Bir mekan veya ortam nasıl zenginleştirilir?
Biyofilik tasarım nedir?
Doğanın şifacı elinden nasıl yararlanabiliriz?

Mevlithanlık ve Mevlit okuma adabı

Bir mevlithan nasıl yetişir?
İyi bir mevlithan olmak için neleri bilmek gerekir?
İdeal bir bir mevlit merasiminde kimler olmalıdır?
Âşirhanlar, tevşihhanlar, mevlidhanlar, duahanlar
Mevlit okuma usulü nasıl?
Tevşih, kaside, ilahi, naat ve aşr-ı şerif okunmasının nedeni nedir?
Okunan tevşihler, ilahiler neye göre kim tarafından seçilir?
Camilerde okunulan mevlit ile tekkede okunan mevlit arasında bir fark var mıdır?
Meşhur mevlithanlar ve özellikleri

ismailgulec.net