Bir üniversiteye kötülük nasıl yapılır?

Ülkemizde en sık konuşulan konulardan biri, kadro ilanlarında aranan şartlardır. Daha önce bu konuda bir yazı yazmış ve üniversitelerde özellikle öğretim üyesi kadroların çoğunlukla kişiye özel olarak çıkarıldığını, bunun biraz zarûret ve özlük hakları ile ilgili olduğundan bahsetmiştim. Hele şimdi norm kadro uygulaması da gelince ilânlar daha da özel şartlarda çıkmaya başladı.

Doktorasını bitiren her araştırma görevlisi, bir an önce Dr. Öğretim Üyesi kadrosuna atanmak ister. Dr. Öğretim Üyesi, doçent olduğunu öğrendiği gün kadro talebinde bulunur. Beş yıllık doçentler, zamanının dolmasına daha aylar varken profesörlük kadrosuna başvurur. Üniversiteler de kadroları el verdiğince bu taleplere, kendilerine yakın olanlardan başlayarak cevap vermeye çalışırlar. Özellikle büyük üniversitelerde kadro bulmak daha ciddi sorun olur. Yöneticilerin, sevmediklerine, kişisel nedenlerden dolayı kızdıklarına kadro vermeyeni de olur. Bunlar, YÖK kurulduğundan beri yaşanan sıradan durumlardır. Ancak önünde sonunda tekkeyi bekleyen çorbayı içer, herkes geç de olsa bir kadro bulur. Dr. Öğretim Üyesi kadrosuna atanamadan, doçent kadrosuna atanan araştırma görevlileri olduğu gibi, doçent kadrosuna atanamadan profesör kadrosuna atananlar da olur.

Üniversitelerdeki kadroları, amaçları bakımından ikiye ayırabiliriz. Araştırma-inceleme yapmak ve ders vermek üzere istihdam edilen öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri ile sadece ders vermek üzere istihdam edilen okutman ve öğretim görevlisi kadroları. Dolayısı aranan şartlar da farklıdır. Öğretim üyesinde araştırma şartı aranırken, öğretim görevlisi ve okutmanda yeterlik şartı aranır.

Öğretim görevlisi ve okutman kadrosu

Bir üniversitede eğitim-öğretimin niteliğini belirleyen, öğretim görevlisi ve okutmanlardır. Genellikle üniversite ortak dersleri Türk Dili, İnkılâp Tarihi ve İngilizce ile bölümlerde temel formasyon dersleri öğretim görevlisi ve okutmanlar tarafından verilir. Bu dersler, haftalık ödevlerle sıkı takip edilmesi gereken önemli derslerdir. Meselenin daha iyi anlaşılması için kendi alanımdan bir örnek vereyim. Osmanlı Türkçesi dersleri, Edebiyat müfredatının temelini teşkil eder. İyi öğretilmediği takdirde öğrencinin edebiyat derslerinde başarılı olması mümkün değildir. Bir öğretim görevlisi, yeni başlayan bir öğrenciye bu dersi bir profesörden daha iyi öğretebilir. Çünkü öğrenciyle yakından ilgilenmek ve dersleri düzenli takip etmek gerekir ve profesör ve doçentler uğraşmak zorunda oldukları farklı görev ve sorumlukları olduğundan, dersleri aksatabilir. Bundan dolayı öğretim görevlisi ve okutmanlar daha iyi öğretir. İstisnalar kaideyi bozmaz, diyelim.

İyi yönetici, üniversitesi için en iyisini isteyen yöneticidir. Bunun yolu da özellikle araştırma görevlisi, öğretim görevlisi ve okutman gibi üniversitenin yükünü çeken kadroları hak edenleri almaktan geçer. Oysa en çok istismar edilen alanlar da bunlardır. Başvuranlar arasında en iyiyi değil eş-dost, tanıdık ve akrabalarını almak, üniversitenin kişi havuzuna zehir katmaktır ve uzun vadede üniversiteyi bitirir. Üzücü olan durum ise herkesin bu cümleyi bir başkası için söylemesidir. Kendileri yaptığında normal görüp başkaları yaptığında eleştirmesidir.

Medreseler de böyle bozulmuştu

Osmanlı Devleti'nde duraklama ve bozulma, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren görülür. Sokullu'nun ölümü ile başlatılan bu dönemde görülen bozulmanın sebeplerini anlatan çok sayıda metin kaleme alındı. Bozulma ve gerilemenin nedenlerinden biri de medreselerdeki adam kayırma, beşik uleması ve rüşvet idi. Muhterem hocam Mehmet İpşirli "Osmanlı İlmiye Mesleği Hakkında Gözlemler" başlıklı makalesinde, ilmiye sınıfına getirilen eleştirileri çok açık bir şekilde anlatır.

Dönemin aksayan yönlerini gözler önüne seren Koçi Bey risâlesinde, medreselerin bozulma nedeni olarak ilmiye sınıfına hâkim olmaya başlamış usûlsüz atamalar sonucunda, kadroların ehliyetsiz ellere geçmesi olduğunu söyler. Medreselere hoca dair yönetmeliklerin Kanûnî Sultan Süleyman döneminden başlayarak nasıl ihlâl edildiğini, örnekler göstererek tahlil eden Koçi Bey, rüşvet ve kayırma yüzünden içine girilmiş olan bu fena çığırla İslâm'ın her türlü mevki ve işin ehline emanet edilmesi hususundaki buyruğunun da çiğnenmekte olduğunu söyler ve İslâmî ahlâk ve ilkeler adına şiddetli tenkitlerde bulunur.

Mesele öyle bir noktaya gelir ki, Anadolu kökenli bir talebenin, İstanbul medreselerinde müderris olması neredeyse imkansız olur. İstanbul, çoğunlukla ulemâ ailelerinin âdeta tekeline geçer. Bu da seviyeyi düşürür. Kâtip Çelebi, bu dönemde Şark ulemâsının İstanbul'a gelerek üstünlük tasladığını anlatır. Gelibolulu Alî, Selânîkî, Akhisarî ve müellifi bilinmeyen birkaç eserde medreselerin içine düştüğü durum anlatılır.

Değişen bir şey yok

Bana bunları düşündüren bir öğrencimizin gösterdiği bir ilân oldu. Bir üniversite, iki öğretim görevlisi kadrosu için ilâna çıkar. İlânda temel şartlar yanında özel şartlar da vardır. Her şeyden önce aynı iki kadro için ayrı ayrı ilâna çıkılıp ayrı ayrı özellikler aranmasındaki garabete dikkatinizi çekerim. Birinde on yıllık tecrübe aranır, diğerinde aranmaz. Birinde bir alanda doktora yapıyor şartı aranır diğerinde aranmaz. Aynı iş için çıkılan ilânda istenilen yüksek lisans mezuniyet şartı da farklıdır. Alınacak kişilerin aynı işi yapacak olmasına rağmen aranılan şartların çok farklı olmasının nedeni ma'lûm, i'lâm etmeye gerek yok.

YÖK’ün bu konuda hassasiyet gösterip “Üniversitelerin belirlediği ek koşulların kişiyi tanımlamaya yönelik olarak akademik rekabeti engelleyecek nitelikte olmasının anayasanın eşitlik ilkesine ve Yükseköğretim Yasası’na aykırılık oluşturduğunu” vurgulamasına rağmen üniversiteler hâlâ bu şekilde ilanlar vermeye devam ediyor.

Muhtemelen biri mahkemeye verse iptal edilecek olan ve eşe-dosta peşkeş çekilen aklın ve vicdanın kabul etmediği bu ilân;

1. Kâğıt üzerinde yasalara uygun görünse de -ki ben yasalara da uygun olmadığını düşünüyorum- ahlâka ve vicdâna uygun yani helâl ve meşrû değildir.

2. Üniversite teâmüllerini yerle bir etmektedir.

3. Çalışkan ve üretken gençleri ümitsizliğe sevk etmektedir.

4. İslâm'ın temel ilkelerine uymamaktadır.

Bu şartlar altında öğretim görevlisi olarak alınan bu arkadaşlar doktorasını bitirecek, bölümlere öğretim üyesi olarak atanmak için akademik yeterlik yerine kadroya atandığı gibi eş-dost veya cemaat ilişkilerini kullanarak hak etmediği bir kadroyu, hak eden birinin hakkını yiyerek ikinci kez atanacaktır. O kadroyu hak eden ve bekleyen birileri olduğu halde dışarıdan birini getirip alacaklardır. Hasbelkader idareci olduklarında da tüm kadroları bu tür ilişkilerle dolduracaklardır.

Bunu söylerken, "Öğretim görevlileri ve okutmanlar, öğretim üyesi olmasın!" iddiasında değilim. Şartları sağladıkları takdirde tabiî ki olabilirler. Ben meselenin başka boyutuna dikkat çekmeye çalışıyorum.

Kanaatimizce, bir üniversiteye yapılan en büyük kötülük budur ve bu kötülüğü de hiçbir yabancı kuvvet yapamaz.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Muhtasar Tercümesi (Kudûrî-i Şerif Tercemesi)

Müctehid bir Hanefî âlimi olan Kudurî’nin (ö. 1037) bu eseri düzenli sistematiği, zengin muhtevası ve sade üslûbuyla Hanefî fıkıh tarihinde hem ders kitabı hem temel başvuru kaynağı olarak şöhret kazanmıştır.

Niçin yazıldı: Bir rivayete göre Abbâsî Halifesi Kādir-Billâh -muhtemelen Şiî Fâtımîler ve Büveyhîler’in karşısında Sünnîliği hâkim kılma çabası içinde- dört mezhebin otoritelerinden birer muhtasar fıkıh eseri hazırlamalarını istedi. Bu maksada hizmet için devrin Hanefîler’inin temsilcisi olarak seçilmesinden iktidar sahipleri nazarında büyük saygınlığa eriştiği anlaşılan Kudûrî, mezhebin temel metinlerinden biri sayılan el-Muḫtaṣar’ını hazırlayıp takdim etti

Filistin hakkında ne biliyoruz?

Filistin sözlüğünü neden hazırladınız?
Siyasi kavramlar ve olaylar sözlüğü
Filistin davasının aktörlerinin biyografileri
Filistin denilince ne anlamalıyız?
Gazze gündemde. Batı Şeria diye bir yer kaldı mı Filistin’de?
İsrail anladığımız kadarı ile Gazze’yi Gazzelilerden temizleyip bir tatil beldesi yapmak istiyor. Muhtemelen yerleşimcileri yerleştirecekler ve oteller inşa edecekler. İsrail’i daha doğrusu ABD’yi bu karardan vaz geçirmek mümkün mü?
Dünyada İsrail düşmanlığı artıyor. Bunun İsrail üzerinde bir etkisi olur mu?
SUMUD filosu gündemde. Tam olarak nedir?
Avrupa hükümetleri seslerini çıkarmaz iken halk tepki gösteriyor. Yöneticiler daha ne kadar sessiz kalabilir?
İspanya açıktan tepki gösteren tek Avrupa ülkesi gibi duruyor. Bu konuda İspanya’yı diğerlerinden ayıran faktörler nelerdir?
Katar saldırısı Gazze’yi nasıl etkiler?
Çin ve Rusya bu konuda neden yeterince aktif değiller?
Hamas iki yıldan beri dayanıyor. Daha ne kadar dayanabilir?
İsrail içinde durumlar nasıl? Bu savaşın İsrail’e bir maliyeti yok mu?
Bundan sonra neler olması bekleniyor?

ismailgulec.net