Mehmet Akif’e bühtanda bulunmayalım

Son günlerde sosyal medyada düğün davetiyeleri üzerine kimlerin isimlerinin yazılacağına dair yapılan tartışmalarda iddia sahipleri, haklı olduklarını göstermek için Mehmet Akif Ersoy’un Balkan felaketinin yaşandığı 1913 yılında yayınlanan Hakk’ın Sesleri kitabında yer alan Hadis Tercümesi başlıklı şiirden şu dizeleri paylaşıyorlar:

Hani “Nâ-mahreme ben söyleyemem kızlarımın,
Karımın ismini... Hem öldürürüm, sorma sakın!”
Diye, tahrîr-i nüfûs istemeyen er kişiler!
Uzun bir şiirin bu üç dizesine bakarak bir şeyler söylemek pek mümkün değil. Dolayısıyla Mehmet Akif Ersoy’un ne demek istediğini anlamak için şiirin tamamına bakmamız gerekir.

Mehmet Akif’in yukarıdaki dizelerin geçtiği şiir, şu hadis-i şerifin tercüme ve şerhi olarak kaleme alındı:

“Nizâr evlâdı: “Yetişin ey Nizâroğulları! “Yemenliler de: “Yetişin Ey Kahtanoğulları!” dedi mi, hemen tepelerine felâket iner; hemen Allah’ın nusreti üzerlerinden kalkar: Hepsine birden de kılıç musallat olur.” (Hadîs-i Şerîf, Nuaym bin Hammâd, Fiten 1-396)

Bu hadis-i şerifi doğru anlayıp anlamadığımdan emin olmak için Doç. Dr. Hikmet Atan’a sordum. O da bu hadiste Hz. Peygamber’in, ümmetçilik yerine kavmiyetçilik güdenlerin düşecekleri acı durumu bize gösterdiğini, kavmiyetçilik güdenlerin, ümmet bütünlüğü yerine kavmiyet ve ulusçuluk sevdasına düştükleri için sonlarının helak olacağını ifade ettiğini söyledi.

Mehmet Akif Ersoy hadiste de ifade edildiği üzere kavmiyetçilik yapanların sonunun iyi olmadığını Arnavutların yaşadıkları felaketi örnek göstererek kavmiyetçiliğin devleti nasıl zayıflattığını, her iki tarafa da büyük zararlar verdiğini anlatır. Süleyman Nazif’in “Mehmed Âkif’in hiçbir zaman unutulmayacak ve daha sonra geleceklere nesilden nesile intikal edecek, adını ebedileştirecek eserlerinden biri de bu manzumedir.” diyerek hakkını teslim ettiği bu şiirde Mehmet Akif Ersoy Arnavutların durumunu Osmanlı coğrafyasındaki tüm Müslüman milletlere örnek göstererek ihtarda bulunur.

Arnavutlar 1909’da Osmanlılara isyan ederek 1911’de bağımsız ülke oldu. Hristiyan Arnavutların başlattığı harekete kimi Osmanlı yöneticilerinin kötü davranışları da eklenince Müslümanlar da katıldı ve böylece Osmanlılardan Müslüman bir unsur ilk defa ayrılmış oldu. Bu ayrılık Osmanlılara Balkan Savaşını kaybettirdiği gibi Arnavutluk’un Sırp ve Hırvat orduları tarafından çiğnenmesine de neden oldu. Arnavutlar büyük bir felaket yaşadı.

Mehmet Akif’in bu şiiri uzun olduğu için tamamını burada veremeyeceğim. Maksadın hasıl olmasına yeteceğini düşündüğüm için sadece üç dizenin geçtiği bendi aktarmakla yetineceğim.

Hani, milletlere meydan okuyan kavm-i necîb?
Görmedim bir kişi, tek bir kişi meydanda... Garib!
Hani, haysiyyetinin gölgesi çiğnense eğer;
-Olmadan üç kişinin, beş kişinin, hûnu heder-
Kahraman gayzı yatışmaz, kanı coşkun efrâd?
İşte haysiyyet-i kavmiyye muhakkar, berbâd!
Hani: “Nâ-mahreme ben söyleyemem kızlarımın,
Karımın ismini... Hem öldürürüm, sorma sakın!”
Diye, tahrîr-i nüfûs istemeyen er kişiler!
Hani, göstermediler eski celâdetten eser;
Fuhşu i’lâya koşan bir sürü nâ-merd öteden,
Ne selâmlık ne harem dinlemeyip çiğnerken!

Bu bentte de Mehmet Akif, şiirin tamamında olduğu gibi “Hani” diyerek bir zamanlar milletlere meydan okuyan kavm-i necib dediği Arnavutlara seslenir. Her ne kadar kavm-i necip denildiğinde Araplar akla gelse de Mehmet Akif için her Müslüman millet kavm-i neciptir. Nüfus sayımı esnasında “Na-mahreme karımın kızımın ismini söyleyemem, çok ısrar ederlerse öldürürüm.” diyerek nüfus memurlarına efelenenlere, Arnavutluk’ta isyandan sonra yönetimi ele geçiren Sırpların fuhşu yüceltmesi ve azdırması, evlere selamlık-haremlik demeden girmeleri karşısında susmalarına isyan etmekte, o eski celadetlerinden ve efelenmelerinden eser kalmadığını söyleyerek o sözlerinde samimi olmadıklarını hatırlatarak eleştirmektedir. Dolayısıyla Mehmet Akif, bu şiirinde iddia edilenin aksine karısının kızının nüfus memuruna söylemeyenleri eleştirir, samimi olmadıklarını söyler.

Bir işe yaramayacağını bilmekle birlikte iki küçük hatırlatmada bulunmak isterim. İlki anlamadan bilmeden şiirden örnek vermeyin. İkincisi de sosyal medyadaki kısır tartışmalarınıza milli şairimizi karıştırmayın lütfen.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Nasreddin Hoca fıkralarındaki hikmet

Nasreddin Hoca biçim için neden önemli?

Nasreddin Hoca fıkraları nerelerde neden anlatılır?

Bir fıkranın Nasreddin Hoca’ya ait olup olmadığını anlamak mümkün müdür?

Fıkralardaki hikmet: Yürüyüşünü görmem lazım

Komşular

Eşeğe yazık olur

Nasrettin Hocanın atı

Hatim bile indiririm

Mesnevî’yi anlamayanlar ona iftira atarlar

Cemal Aydın tercümesinin diğer tercümelerden farkı
Mesnevî ile Batı klasikleri arasındaki farklar ve benzerlikler
Simyacı meşhur ve çok satan bir roman. Mesnevi’den mülhem midir?
Mesnevî neden bir şaheserdir?
Divan-ı Kebir’in Mesnevî’den farkı nedir?
Mevlana ve eserlerini okuduktan sonra müslüman olan Batılı var mı?
Mesnevî bize neyi öğretir? Onu okuyanlar ne kazanır?
Müstehcen fıkralardan dolayı eleştirenler var. Bu tür fıkraların yer almasının sebebi
Mehmet Akif, Tanpınar gibi büyük edebiyatçılar da Mevlana’ya hayranlar. Neden hayran oldular?
Mesnevi okuyanın ruh sağlığı yerinde olur
Mevlana denildiği için eleştiriler var. Mevlana’ya neden Mevlana deniliyor?
Batılıların Mevlana’ya ve eserlerine olan ilgisinin sebebi nedir?
Bizdeki bu Batı karşısında ezik duruşun sebebi
Mevlana şair midir, sufi midir, âlim midir, müderris midir?
Mevlana’dan etkilenen Batılı düşünür ve yazarlar
Mevlana hümanist miydi?

ismailgulec.net