Ahmet Murat, “İnsanlığın ortak eseri"

Soru: İsmail Hakkı Bursevi’nin şerhini diğerlerinden ayıran başlıca özellikler nelerdir? Bir de bir sıralama yapmak istesek- eğer böyle bir şey doğru olursa- bu şerh diğer Mesnevi şerhleri içinde ilk kaça girer?

 İ. G:  Her şeyden önce şunu belirteyim, İsmail Hakkı Bursevî Mesnevî’nin tamamını şerh etmedi. Sadece birinci cildin ilk yedi yüz kırk sekiz beytini şerh etti. Dolayısıyla diğer şerhlerle mukayese etmek doğru olmaz. İsmail Hakkı Bursevî’nin şerhi daha çok tevhid nokta-ı nazarından yazıldığını düşündüğümüzde genel tasavvuf felsefesi dairesi içinde değerlendirilebilir. Bu açıdan bakıldığında Bursevî’de Mevlana bir Mevlevî değil, bir âşık-ı billah ve ehl-i tevhid bir mutasavvıftır. Mesnevi şerhleri arasında bir sıralama yapmanın doğru olmadığını, her şerhin kendine göre bir farklılığı olduğunu, sıralamanın okuyucuların eserden beklentilerine göre değişebileceğini belirterek sorunuzu cevaplamış olayım. 

Soru:  Yazar eserine neden Rûhü’l-Mesnevi ( Mesnevi’nin Ruhu) gibi iddialı bir isim koymuş? Gerçekten bu eserin Mesnevi’nin ruhu olma özelliği var mı? 

İ. G: Aslında bu isim iddialı bir isim değil. Eskilerin adetleri böyle. Bugün bize iddialı gibi geliyor. Eserin adı tam da Mevlana’nın Mesnevî’sine verdiği isimle yakından ilgili. Nasıl Mevlana eserine Mağz-ı Kuran, yani Kur’nın Özü adını veriyorsa, Bursevî’de eserine Mesnevî’nin ruhu, özü anlamına gelebilecek isimler verebiliyor. Bunun kendine göre sebepleri var. Bunu da eserinde belirtiyor. Bununla beraber eserin adının bu açıklamanın paralelinde bir iddiasının olduğu da düşünülebilir. 

Soru: Bu kitap Mevlana ve İsmail Hakkı Bursevi gibi, ilim ve düşünce geleneğimizin iki yıldızını buluşturan eserlerden biri. Bu yönüyle bu kitabı bizler heyecan verici bir keşif gibi karşılıyoruz. Şöyle bir şeyi merak ediyoruz: Eserde Mevlana mı yoksa Bursevi mi baskın?

İ. G: Bursevî’nin bu eseri bilinmeyen veya ilk defa bulunan bir eser değil. Dolayısıyla heyecan verici bir keşif gibi karşılama yerine, yayınlanmasıyla daha çok kimsenin eline ulaşabilecek sahasında önemli bir eser gibi değerlendirmek daha doğru olur kanaatindeyim. Sorunuza gelince bu eserde ne Bursevî baskın ne de Mevlana. Bu eserde tevhid felsefesi baskın. Zaten bu açıdan bakıldığında da şahısların bir önemi olmaz. Tevhid olan yerde sen ben, Bursevî Mevlana kalmaz. Tek şey kalır. Okumanın zevkine kendimizi kaptırırsak bu tip karşılaştırmaların olmadığını görürüz. Bunun dışında bir araştırmacı olarak eseri okuduğumuzda şerh olduğu için şarihin daha çok ortaya çıkmasının tabii olduğu görülür. Bu da şerhin tabiatı gereğidir.  Güzel bir söyleşi oldu teşekkür ederim.

İ.G: Ben teşekkür ederim.

(Ahmet Murat, “İnsanlığın ortak eseri”, Kılavuz Aylık Kültür Dergisi, 21 (Aralık 2004), s. 29.)




Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Mesnevî’yi anlamayanlar ona iftira atarlar

Cemal Aydın tercümesinin diğer tercümelerden farkı
Mesnevî ile Batı klasikleri arasındaki farklar ve benzerlikler
Simyacı meşhur ve çok satan bir roman. Mesnevi’den mülhem midir?
Mesnevî neden bir şaheserdir?
Divan-ı Kebir’in Mesnevî’den farkı nedir?
Mevlana ve eserlerini okuduktan sonra müslüman olan Batılı var mı?
Mesnevî bize neyi öğretir? Onu okuyanlar ne kazanır?
Müstehcen fıkralardan dolayı eleştirenler var. Bu tür fıkraların yer almasının sebebi
Mehmet Akif, Tanpınar gibi büyük edebiyatçılar da Mevlana’ya hayranlar. Neden hayran oldular?
Mesnevi okuyanın ruh sağlığı yerinde olur
Mevlana denildiği için eleştiriler var. Mevlana’ya neden Mevlana deniliyor?
Batılıların Mevlana’ya ve eserlerine olan ilgisinin sebebi nedir?
Bizdeki bu Batı karşısında ezik duruşun sebebi
Mevlana şair midir, sufi midir, âlim midir, müderris midir?
Mevlana’dan etkilenen Batılı düşünür ve yazarlar
Mevlana hümanist miydi?

Muharrem ayına has âdetler

Muharrem ayı bizim için ne ifade eder?
Muharreme has uygulamalar

Taziye ayı denilir. Taziye nedir?

Maktel nedir ve ne için okunur?

Hadikatü’s-Süeada okunması adeti

Aşure nedir?

Aşure ne zaman pişirilir?

Aşure pişirmek ne demek?

Aşurenin tatlı olarak dağıtılması adeti nedir?

Aşure orucu nedir?

Muharremi anlatan çok ilahiler, nefesler

ismailgulec.net