Şeker mi, Ramazan mı?

Bayram semavi olsun veya olmasın, tüm dinlerde olan bir olgu. Yahudilerde üçü büyük yedi dini bayram var. Hristiyanlarda biraz daha az, beş tane. Tabiata bağlı olarak kutlanan iki bayram var. Biri baharın başlangıcı Nevruz, diğeri sonbaharı haber veren Mihrican. Milli bayramlar genellikle o milletin bağımsızlığını kazandığı günle ilgili olduğu için takvimle kayıtlı değil. Senenin herhangi bir gününde olabiliyor. Kısaca farklı kültür ve din olsa da her toplumun en az iki bayramı var.

Bizde ise dini bayram iki tane. Kurban ve Ramazan Bayramları. Şu aralar mübarek Ramazan ayının son günlerini yaşıyoruz. Kadir gecesinden üç gün sonrası bayram.

Ramazan bayramın ismi zaman zaman tartışma konusu oluyor. Toplumun büyük bir kısmı bu bayrama Ramazan Bayramı derken bir kısmı da Şeker Bayramı diyor. İsimler, kullanıcıları tarafından yüklenilen anlam sonucu sembolik bir değer kazanıyor ve taraflar arasında tartışmalara neden olabiliyor. Birlik ve huzur günleri olması gereken bayramlarda gereksiz bir tartışma yaşanıyor. Kusurların affedildiği, küskünlerin barıştığı hoşgörü ve muhabbet günlerine yakışmayan tartışmalar hem de.

Bayrama verilen isimler

Oysa Ramazan bayramının birçok ismi var. Ona sadece şeker bayramı denmemiş. Tarih boyunca farklı isimler de verilmiş. Klasik şairlerimiz ramazan bayramı için Iyd-ı Fıtr, 'Iyd-i Sagir, Iyd-i Şevval demişler mesela. Ramazanı da unutmamışlar tabi.

Gam gitse aceb mi yine ıyd-ı ramazândır

Iyd-ı ramazân revnak-ı bâzâr-ı cihândır (Nefi)

Kaynaklarda bayram ismi olarak kullanılan isimleri sizler için sıralayayım.

Fıtr Bayramı: Arapça adı olduğu için.

Fitre Bayramı: Fitreler bu ayda bayramdan önce verildiği için.

Oruç Bayramı: Oruç ayından sonra geldiği için.

İftar Bayramı: Oruçlar tamamlandığı için.

Küçük Bayram: Kurban bayramı ile karıştırmamak için.

Şevval Bayramı: Şevval ayında olduğu için.

Şükür Bayramı: Bir Ramazan ayında daha oruç tutma imkanını sağladığı ve bayrama ulaştırdığı için. Çünkü Allah ramazan ayı boyunca ibadet ve iyilik eden kullarına "Şâkir" ve "Şekûr" isimlerinin gereği teşekkür etmektedir

Ama hiçbiri Ramazan kadar tutmamış. Halkımız Ramazan Bayramını benimsemiş. Bunda ayın adının da etkisi olsa gerek.

Peki Şeker Bayramı nereden geliyor?

Bu bayrama şeker denmesinin nedeni sanıldığı gibi sadece misafirlere şeker ikram edilmesi değil. Öncesi de var.

Osmanlılar döneminde Ramazan ayının ilk yarısı bitince askerlere tepsilerle tatlı gönderilme adeti varmış. Bunu gören halk da bayramlarda tatlılar yapmaya başlar. Çocuklar da bayram harçlıklarıyla muhtelif şekerli yiyecekler alırlar. Şekerli yiyecek o kadar değerlidir ki para yerine şeker ikram edilir olmuş. Zamanla mecaz yoluyla Ramazan Bayramı'nın adı özellikle İstanbul'da Şeker Bayramı olarak anılır olmuş. farklı bir durum Fatimîlerde de görülür. Onlarda da bayramda büyük küçük tüm devlet memurlarına elbise dağıtıldığı için "îdü'l-hulel" (elbise bayramı) adı denilirmiş.

Hangisi doğru?

Ben Ramazan Bayramı diyenlerdenim. Ağzım buna alışmış. Şeker Bayramı diyenlere de bir şey demem. Şu doğrudur da demediğim gibi şu yanlıştır da demem. Ben derim ki;

Bayramda bir kapının zilini çalmadıktan sonra,

Kapımızın zili çalınmadıktan sonra,

İhtiyacı olan bir aileye bayram ettirmedikten sonra,

Bir yetimin başını okşamadıktan sonra,

Bir çocuğu sevindirmedikten sonra,

Bir Allah'ın kulunun bir ihtiyacını karşılamadıktan sonra,

Bayramımızı bayram gibi yaşamadıktan sonra,

Ramazan desek ne olur, şeker desek ne olur?

Haksız mıyım?

Yazıyı Fatih döneminde yapılan bir dua ile tamamlayayım. Saraydaki bayramlaşma usul ve kaideleri Fâtih Sultan Mehmed devrinde belirlenmiştir. Bayram sabahı, sabah namazını sarayda Hırka-i Saâdet Dairesi'nde kılan padişah için Hırka-i Saâdet kapısı önüne bir kafes konulur, içeriye de taht kurulur. Padişah tahtına kurulduktan sonra imam ve hatipler birer aşr-ı şerif okuduktan sonra mehteran bölüğü devreye girer. Mehter çalarken huzurdakiler hep birlikte;

"Ve hemîşe bunun emsâli eyyâma erişmek nimeti müyesser ola!"

diye dua ederlermiş. Ben de aynı duayı tekrarlıyorum.

Mevlam bizlere sevdiklerimizle birlikte nice bayram günlerine erişmeyi nasip ve müyesser eylesin.

Bayramınız hoş olsun,

Eviniz neşe dolsun,

Dua eksik etmeyin,

Hastalar şifa bulsun.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Seyahat etmek için çok paraya ihtiyaç yok

Bir seyahete nasıl hazırlanılır?
Bir seyahatte en çok nelere dikkat edilir?
Saraybosna’da en etkileyici şey
Mostar, Travnik, Srebrenitsa ne anlam ifade eder?
Fas’ta en etkileyici şey
Mısır’da görülesi yerler
Özbekistan’da görülesi yerler
Tunus’ta görülesi yerler
Suriye’de görülesi yerler
Tanzanya’da görülesi yerler
Karadağ’da görülesi yerler
Makedonya’da görülesi yerler

Orhan Camileri ve Özellikleri

Neden Orhan Camileri? Osman veya Beyazıt, Murat vs değil?
Orhan camilerini nerelerde görüyoruz?
Bu camilerin kaç aded olduğunu konusunda elimizde bilgi var mı? Kaçı günümüze ulaştı?
Orhan camilerinin müşterek özelliği nedir?
Orhan dönemine mahsus başka nelerden bahsedilebilir?
Bu camileri yapan ustalar Türk müydü?
Bu camiler daha sonra yapılacak Süleymaniye cami formuna giden cami mimarisi içindeki etkisi oldu mu?
Orhan camileri arasında kiliseden çevrilen var mıydı?
Çandı adı verilen sistem nedir?
Orhan camilerinin resterasyonu konusunda problemler yaşandı mı?
Orhan cami ile Cuma cami arasındaki ilişki verir?
Orhan camilerinin büyüklükleri arasında ciddi fark var mı?
Yıkılıp yeniden yapılanlar var mı?
Bugün köy camileri mimarisi için örnek olabilir mi?
Orhan camilerinin Cuma namazı kılınması dışında bir işlevi daha var mıydı?

ismailgulec.net