Karınca yuvasına dönmeli

Geçen sene vizyona çıkan ve yapılması için 30 yıl beklenen Nazif Tunç'un Karınca isimli filmini nihayet seyredebildim. Vesile olan Karantina Sohbetleri-Zoomiler grubuna teşekkür ederim. Şimdi bir bu grup eksikti, bunlar da nereden çıktı gibi sorular aklınıza gelebilir. Korkmayın, endişelenmeyin, bunlar öyle ilk akla gelen gruplardan değil. Kimseye zararları olmayan bir grup. Daha sonra ne olduklarını ve ne yaptıklarını anlatırım.

Nazif Tunç, kendi ifadesiyle Türk sinemasının Yücel Çakmaklı ile girdiği 'manevi gerçekçilik' vadisinde sağına soluna bakmadan, herhangi bir ekonomik kaygı gütmeden Türk milletinin tarihsel gelişimine ve inanç geleneğine uygun filmler yapmayı amaç edinen bir yapımcı-yönetmen. Onun milli sinema derken kastettiği Anadolu insanının binlerce yıldır Müslümanlıkla yoğrulan hayatını ve erdemini perdeye yansıtmak. Karınca ile de bunu yapmaya çalışmış.

Film ve konusu hakkında her yerde bilgi bulacağınız için o konulara girmeyip film hakkında düşündüklerimi sizlerle paylaşacağım.

Film adını Kuran'dan alıyor

Nazif Tunç filmini Kuran'ı Kerim'deki Neml suresinden ilham alarak yaptığını söyler bir söyleşisinde. Adında hayvan ismi olan altı sure var Kuran'da. Nazif Tunç milyonlarca hayvan arasından bu altı hayvanının seçilmesinde bir hikmet olduğunu düşünür ve ilk olarak Karınca filmini çeker. İfadelerinden anladığım kadarı ile diğer hayvanlar ile devam edecek bir serinin ilk filmi Karınca.

Seriye Karınca ile başlanmasının nedeni bir peygambere öğüt veren tek hayvan olması. Karınca cüssesine bakmadan fillerle mücadeleyi göze alan bir hayvan. Günümüzde emperyalizmi temsil eden fillere karşı karınca gibi mücadele etmeyi göze alan bir yönetmen Nazif Tunç. Bu açıdan bakıldığında film ile kendisi arasında bir aynilik görmek de mümkün.

Biz genellikle hayvanları La Fontaine masallarından biliriz. Bize karınca çalışkan ve sabırlı bir hayvan olarak öğretildi. Oysa Kuran'daki ifade ile karınca telaşlı, korkak, ürkek, yuvasının gelen ordu tarafından darmadağın edilmesinden ve ölmekten korkan bir hayvan. Nazif Tunç bu filmiyle bize La Fontaine'in karıncasını değil, Kuran'ın karıncasını öğretiyor, anlatıyor. Filmdeki karınca ise Fidan. Kuran'da tarif edildiği gibi ürkek, telaşlı, ölmekten ve yuvasından koparılmaktan korkan biri. İsminin Fidan olmasından bahsetmeye gerek yok sanırım.

İdealleştirilmiş kahraman: Şemsi Hoca

Karıncayı yuvasına götüren kahramanımız Şemsi Hoca ise kendi halinde yalnız yaşayan Allah'a inanan ve güvenen, hayatını kamyon şoförlüğü yaparak kazanan, çevresinde hürmet gören, sevilen erdemli bir insan. Bu haliyle Anadolu'nun tevhit inancından başka maksadı olmayan, Allah'tan başkası karşısında diz çökmeyen Anadolu Müslüman kahramanıdır Şemsi.

Şemsi Hoca hikayenin idealleştirilmiş kahramanı. Adeta çağımızın Hz. Hamza'sı, Hz. Ali'si, Battal Gazi'si, Eba Müslim'i Sarı Saltuk'u, yani erdemli gazi tipinin temsilcisi. Hayatını kutlu bir ideal uğruna sürdüren, dünyaya ve nimetlerine dönüp bakmayan, kendisi için bir şey istemeyen, iyilik peşinde koşan, Hakk'ın rızasını kazanmaktan başka bir derdi olmayan bir erdem abidesi, bizim kahramanımız. Hiç şüphesiz bu haliyle Marvel karakterlerinin hepsinden çok daha güçlü ve kıymetli. Belki çocuklarımıza örnek olarak göstereceğimiz ideal kahramanlar çıkaramamak günümüzde hissettiğimiz en büyük eksikliğimiz.

Şemsi Hoca'yı Fidan'ı canlı bomba olmaktan kurtarmak için mücadele etmeye iten benim gördüğüm iki neden var. İlki onda bir silkinmeye, kendine kızmaya vesile olan Fidan'ın annesinin şu sözü:

İnsan bazen en yakınlarından gelen feryatlara kulağını tıkar da yedi kat yabancıdan gelen fısıltıya kulak kesilir.

Bu cevap karşısında "Meseleyi bu incelikte düşünemedik." deyip kendisini sorumlu hissetmesi ise onun kemalini ve büyüklüğünü gösteriyor. Ancak yüce bir ahlaka ve vicdana sahip biri bu şekilde cevap verebilirdi.

Annenin bu sözü Şemsi Hoca'yı adeta çökertir, omuzlarına ağır bir yük yükler.

Şemsi Hoca'yı bu yükten kurtaracak, düştüğü kuyudan çıkaracak yani Fidan'ı kurtarmak için harekete geçirecek olay ise okuduğu menkıbedir. Attar'dan nakledilen hikâye şöyle:

Şibli Hazretleri bir buğdaycıdan bir torba buğday aldı, köye götürdü. Buğdayı boşalttı. İçinden bir karınca çıktı. Şaşkın şaşkın o yana, bu yana gitmeğe başladı.

Şibli Hazretleri karıncanın yer değiştirmesinden dolayı rahatsız olduğunu görünce, "bu hayvancağızın yerinden ayrılmasına sebep ben oldum", diye sabaha kadar uyuyamadı. Sabah olunca karıncayı aldı, yerine götürdü, bıraktı.

Annenin bir cümlesi ile girdiği çıkmazdan okuduğu hikâye ile kurtulan Şemsi Hoca yuvasından aldığı karıncayı yani Fidan'ı tekrar yuvasına götürmeye karar verdirir. Gerisi Fidan'ı kurtarmak için verdiği mücadele. Sonunda hayatı pahasına karıncayı yuvasına teslim eder, görevini yapmış olduğu huzurla devrilir.

Bu anlatılan menkıbeden başka filmde bir de gösterilen menkıbe var. O da filmin en başında.

Şemsi Hoca kuyudan kova ile su çekmektedir. İkinci veya üçüncü kovada ip kopar ve kova kuyuya düşer. Şemsi Hoca hemen kuyuya iner, düşen ve suya batan kovayı çıkarır. Aslında bu kısa giriş koca filmin özeti. Kuyu Fidan'ın içine düştüğü terör örgütü. Kova Fidan, kovayı kuyudan çıkaran ise filmdeki gibi Şemsi Hoca. Karınca hikayesini Kuran'dan alan Nazif Tunç muhtemelen kuyu meteforunu da Kuran'dan Yusuf suresinden aldı.

Nazif Tunç'un 'manevi gerçeklik' dediği benim 'hikmet sineması' tesmiye ettiğim Karınca seyredilmeyi sonuna kadar hak eden bir film. Bize de yönetmen ve yapımcısı Nazif Tunç'u tebrik etmek düşüyor. Temennimiz altı hayvandan oluşacak serinin tamamlanması. İnşallah diğerlerini de izleme imkânımız olur.



Bu yazıyı, Facebook'ta paylaşayım...

Bu yazıyı, Twitter'da paylaşayım...

Bu yazıyı, LinkedIn'de paylaşayım...

Bölümler

Yazılarım

Yazılarımı okuyabileceğiniz sayfadır.

Kitaplarım

Kitaplarımı görebileceğiniz sayfadır.

Basında

Basındaki haberleri görebileceğiniz sayfadır...

Etkinlikler/Takvim

Tüm etkinlik, toplantı ve konuşmalarımın haberini takip edebileceğiniz sayfadır.

Videolar

Hz. Musa yaşadı mı?
Kur'an ve Tevrat'a göre Hz. Musa

Prof. Dr. Hakan Olgun, Mısır efsanelerine göre Hz. Musa ile ilgili anlatılan kıssaların doğruluğunu tartışıyor. Horus başta olmak üzere Mısır mitolojinin temel figürleri üzerinde duruyor.

05:00 Mısır mitolojisi bağlamında Hz. Musa

12:00 Kur'an kıssalarının mahiyeti

42:00 Mısır'ın politik ideolojisi

46:00 Kadim Mısır'ın Ma'at doktrini'nin toplum üzerindeki etkisi

51:00 İbranilerin Mısır'daki tarihsel varlığı

58:00 Kur'an ve Tevrat'ta Hz. Musa

01:25:00 Hz. Musa ve Çoban kıssası

Özer Ravanoğlu'nun Türkistan Hatıraları

Uzun yıllar Kırgızistan ve Kazakistan'da bulunan Özer Ravanoğlu'nun hatıralarını anlattığı programda değinilen konulardan bazıları şunlar:

Orta Asya bozkırında bir ülke: Kırgızistan

10:00 Orta Asya'daki mimari eserlerin yapım süreçleri

20:00 Yiğitbaşı Murat ve Beş Arkadaşının hikayesi

40:00 Ahıska Türklerinin yaşadığı zorluklar

55:00 Kültür ve Sanatta Kırgızistan

01:21:00 Türk dünyasının ünlü yazarı: Cengiz Aytmatov

ismailgulec.net